- Genel
Sosyal medya kullanımının artmasıyla birlikte bu mecralar üzerinden hakaret, tehdit, cinsel taciz gibi suç oluşturan eylemlerde de artış görülmektedir. 5651 sayılı Kanun ile getirilen düzenlemeler uyarınca kişilerin mağduriyetine neden olan bu yayınların erişiminin engellenmesi ve failler hakkında Türk Ceza Kanunu kapsamında suç duyurusunda bulunulması ve tazminat talep edilmesi mümkündür.
Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için 5651 sayılı Kanun’da belirtilen tanımlamalara değinmek istiyoruz.
İçerik sağlayıcı: İnternet ortamı üzerinden kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren ve sağlayan gerçek veya tüzel kişilerdir. Örneğin Facebook, Instagram üzerinden paylaşım yapan kimse
Yer sağlayıcı: Hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişilerdir. Web siteleri yer sağlayıcıya örnek olarak gösterilebilir. Ayrıca 6698 Sayılı Kanuna göre;
Kişisel veri: Kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi,
Veri işleyen: Veri sorumlusunun verdiği yetkiye dayanarak onun adına kişisel verileri işleyen gerçek veya tüzel kişi olarak tanımlanmıştır.
2. Hakaret vbg suçlar nedeniyle kişilik haklarının ihlal edilmesi
İnternet üzerinden yapılan yayınlarda kişinin itibarını zedeleyecek çeşitli sözlerin kullanılması hali, kişilik haklarının ihlal edilmesine neden olabilir. İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını talep edebilirler. Bu talepler, içerik ve/veya yer sağlayıcısı tarafından en geç yirmi dört saat içinde cevaplandırılır.
Bu hususla ilgili olarak izlenebilecek diğer bir seçenek ise doğrudan sulh ceza hâkimine başvuru yapılarak içeriğin çıkarılmasını ve/veya erişimin engellenmesinin istenmesidir. Hakim tarafından verilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararları, doğrudan Erişim Sağlayıcıları Birliğine gönderilir. Birlik tarafından karar, ilgili içerik ve yer sağlayıcısına iletilir. İletilen kararın gereği en geç 24 saat içerisinde yerine getirilir aksi halde sulh ceza hakimi adli para cezasına hükmeder.
İnternet ortamı üzerinden hakaret suçu işlenmesi durumunda mağdurun “fiili” ve “faili” öğrenmesinden itibaren 6 ay içerisinde suç duyurusunda bulunması gerekir zira hakaret suçunun takibi şikayete bağlı suçlar kategorisinde yer alır. Aksi takdirde mağdur şikayet hakkını kaybeder.
Kamu görevlisine ve cumhurbaşkanına hakaret suçu hariç tüm hakaret suçları (TCK md.125/1-2-3), taraflar arasında uzlaştırma prosedürü uygulanmasını gerektiren suçlardandır. Uzlaşma sağlanmazsa soruşturmaya veya yargılamaya devam edilmesi gerekir. Hakaret suçları nedeniyle yapılan yargılamalar asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.
Ayrıca TMK ve TBK kapsamında internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenler uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat adı altında bir miktar para ödenmesi için asliye hukuk mahkemelerinde manevi tazminat davası açabilirler.
3. Özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesi
İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğini iddia eden kişiler, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna doğrudan başvurarak içeriğe erişimin engellenmesi tedbirinin uygulanmasını isteyebilir.
Yapılan bu istekte; hakkın ihlaline neden olan yayının tam adresi (URL), hangi açılardan hakkın ihlal edildiğine ilişkin açıklama ve kimlik bilgilerini ispatlayacak bilgilere yer verilmesi gerekir.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna başvuran kişi, talepte bulunduğu saatten itibaren yirmi dört saat içinde talebini sulh ceza hâkiminin kararına sunar. Hâkim, internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatın gizliliğinin ihlal edilip edilmediğini değerlendirerek vereceği kararını en geç kırk sekiz saat içinde açıklar ve doğrudan Bilgi Teknolojileri Kurumuna gönderir.
Özel hayatın gizliliğinin ihlaline bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde doğrudan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanının emri üzerine erişimin engellenmesi Kurum tarafından yapılır. Başkan tarafından verilen erişimin engellenmesi kararı, yirmi dört saat içinde sulh ceza hâkiminin onayına sunulur. Hâkim, kararını kırk sekiz saat içinde açıklar.
Bu tür eylemler aynı zamanda TCK 134. maddedeki Özel hayatın gizliliği suçunu oluşturur. Bu suçun da soruşturması ve kovuşturulması şikayete bağlıdır. Böyle bir eylemin mağdurları kişilik haklarının ihlali neticesinde yargısal çarelere başvurarak manevi tazminat talep edebilirler.
Av. Yalçın TORUN
