Av.Meryem KILIÇ

Av.Ayşe Hüma LOFÇA

»Bilgi Teknolojileri İletişim Kurumu 29.09.2020 tarihinde verdiği karar ile sosyal ağ sağlayıcılarının yükümlülüklerini belirledi. Anılan karar 02.10.2020 tarihinde yürürlüğe girdiğinden, bu karar kapsamında yükümlülüklerin neler olduğu ve bu yükümlülüklere aykırı davranılması halinde uygulanacak yaptırımlar sosyal ağ sağlayıcıları açısından önem arz etmektedir.

»Söz konusu karar Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarını kapsamaktadır. Bu kararın uygulanmasında, internet ortamında yapılan yayının sadece belirli bir kısmında sosyal etkileşim amaçlı içeriğe yer veren gerçek veya tüzel kişiler sosyal ağ sağlayıcı olarak değerlendirilmeyecektir. Yine kişisel internet siteleri, elektronik ticaret siteleri ve haber siteleri gibi sosyal etkileşim amaçlı içeriğin ikincil ve yan bir hizmet olarak sunulduğu platformlar da kararda belirtilen yükümlülüklerin kapsamı dışındadır. Karar kapsamında belirlenen yükümlülükler şunlardır:

Temsilci Belirleme Yükümlülüğü Nedir?

»Yukarıda verilen kapsamda yer alan yurtdışı ağ sağlayıcıları, yetkili en az bir kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirlemekle yükümlüdür. Temsilci veya temsilciler, gerçek veya tüzel kişi olabilir. Gerçek kişilerin Türkiye’de ikamet etmesi gerekmektedir. Tüzel kişi olarak belirlenen temsilci veya temsilcilerin, Türkiye’de kurulmuş ve Türk mevzuatına göre tüzel kişiliğini kazanmış olması; gerçek kişi olarak belirlenen temsilci veya temsilcilerin ise Türk vatandaşı olması zorunludur.

»Sosyal ağ sağlayıcıları, temsilci veya temsilcilerin kimlik, unvan ve iletişim bilgilerini Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna bildirmekle yükümlüdür.Bildirilen bilgilerde değişiklik olması durumunda, bu değişiklikler derhal ve en geç yirmi dört saat içinde Kuruma bildirilir.

»Sosyal ağ sağlayıcıları, tarafından kuruma bildirilen temsilci veya temsilcilerin Türkiye’deki tebligata yarar adresi ile e-posta adresine, kolayca görülebilecek ve doğrudan erişilebilecek şekilde internet sitesinde yer vermek zorundadır. Eğer belirlediği temsilcisinin kayıtlı elektronik posta adresi varsa yine bu bilgiyi de internet sitesine eklemekle yükümlüdür.

»Ayrıca temsilci veya temsilcilerin iletişim bilgilerinde sonradan değişiklik olması durumunda, bu değişikliklere derhal internet sitesinde yer verilmelidir.

Temsilci Belirleme Yükümlülüğüne Uyulmaması Halinde Karşılaşılacak Yaptırımlar Nelerdir?

 İdari Para Cezası Uygulanması

»Temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından bildirimde bulunulur. Bildirimden itibaren otuz gün içinde temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesi hâlinde, sosyal ağ sağlayıcıya Başkan tarafından onmilyon Türk Lirası idari para cezası verilir. Verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren otuz gün içinde temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesi hâlinde, Başkan tarafından bir kez daha otuz milyon Türk lirası idari para cezası verilir.

»Temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesi hâlinde; verilen idari para cezalarının dörtte biri tahsil edilir.

Reklam Yasağı Uygulanması

»İkinci kez verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren otuz gün içinde temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesi hâlinde, Başkan tarafından Türkiye’de mukim vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerin ilgili sosyal ağ sağlayıcısına yeni reklam vermesi yasaklanır. Reklam yasağı kararı uyarınca, sosyal ağ sağlayıcıyla yeni sözleşme kurulamaz ve sosyal ağ sağlayıcıya para transferi yapılamaz. Başkan tarafından verilen reklam yasağı kararı yayımlanmak üzere Resmî Gazete’ye gönderilir. Resmî Gazete’de yayımlanan reklam yasağı kararının uygulanmasına ilişkin hususlar, ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından takip edilir.

»Temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesi hâlinde; reklam yasağı kaldırılır.

İnternet trafiği bant genişliğinin daraltılması

»Reklam yasağı kararının verildiği tarihten itibaren üç ay içinde temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesi hâlinde Başkan, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde elli oranında daraltılması için sulh ceza hâkimliğine başvurabilir.

»Başvurunun kabulüne ilişkin hâkim kararının uygulanmasından itibaren otuz gün içinde temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesi hâlinde Başkan, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde doksan oranına kadar daraltılması için sulh ceza hâkimliğine başvurabilir. Hâkim internet trafiği bant genişliğinin yüzde doksan oranına kadar daraltılması hakkında vereceği kararında yüzde elliden düşük olmamak kaydıyla, sunulan hizmetin niteliğini de dikkate alarak bir oran belirleyebilir. Hâkim tarafından verilen kararlara karşı Başkan tarafından 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilir.

»Temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesi hâlinde; hâkim kararları kendiliğinden hükümsüz kalır. İnternet trafiği bant genişliğine yapılan müdahalenin sona erdirilmesi için erişim sağlayıcılara Kurum tarafından bildirim yapılır.

Kişiler Tarafından Yapılan Başvuruların Cevaplandırılması Yükümlülüğü Nedir?

»Yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı, 5651 sayılı “Internet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla işlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun”un 9 ve 9/A maddeleri kapsamındaki içeriklere yönelik olarak kişiler tarafından yapılacak başvurulara cevap vermekle yükümlüdür.

»Sosyal ağ sağlayıcı, kişiler tarafından yapılacak bu başvuruların kolaylıkla alınabilmesi ile başvurunun Türkçe dil seçeneği kullanılarak yapılabilmesini sağlar.

»Sosyal ağ sağlayıcı, başvurulara başvurudan itibaren en geç kırk sekiz saat içinde olumlu ya da gerekçesi belirtilmek kaydıyla olumsuz cevap verir. Türkçe yapılan başvuruların Türkçe cevaplanması zorunludur.

Kişiler Tarafından Yapılan Başvuruların Cevaplandırılması Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Halinde Karşılaşılacak Yaptırımlar Nelerdir?

»Kişiler tarafından yapılan başvuruların cevaplandırılması yükümlülüğünü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı tarafından beş milyon Türk Lirası idari para cezası verilir.

»Kurum, başvurucunun şikâyeti üzerine, sosyal ağ sağlayıcının yükümlülüğün yerine getirilip getirilmediğini inceler. Kurum, birinci fıkrada belirtilen yükümlülüğün yerine getirilmediği gerekçesiyle yapılan başvuruları raporlama dönemlerinde toplu olarak değerlendirir.

»Kurum tarafından yapılacak değerlendirmede; sosyal ağ sağlayıcının yükümlülüğünü etkin bir şekilde yerine getirmek için gerekli sistemleri kurup kurmaması, Sosyal ağ sağlayıcının belirli kişilere veya kurumlara düzenli olarak olumsuz cevap vermesi, Başvurulara verilen olumsuz cevapların gerekçesiz olması, hususları göz önünde bulundurulur.

Raporlama Yükümlülüğü Nedir?

»Yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı, kendisine bildirilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasına ve kişiler tarafından yapılacak başvurulara ilişkin, istatistiksel ve kategorik bilgileri içeren Türkçe hazırlanmış raporları altı aylık dönemlerle Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na bildirmekle yükümlüdür.

»Ayrıca kişilerin başvurularına ilişkin sosyal ağ sağlayıcı tarafından hazırlanan rapor, kişisel verilerden arındırılmak suretiyle sosyal ağ sağlayıcının kendi internet sitesinde de yayınlanmalıdır.

Raporlama Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Halinde Karşılaşılacak Yaptırımlar Nelerdir?

»Raporlama yükümlülüğünü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı tarafından on milyon Türk Lirası idari para cezası verilir.

Kurumun Verdiği İdari Para Cezalarına Karşı Yargısal Denetim

»Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından verilen idari para cezalarının yargısal denetimi; 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda madde 8/12’de yer alan “Bu Kanunda tanımlanan kabahatler dolayısıyla Kurum tarafından verilen idarî para cezalarına ilişkin kararlara karşı, 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdarî Yargılama Usulü Kanunu hükümlerine göre kanun yoluna başvurulabilir” şeklindeki özel hüküm nedeniyle, idari yargıda yapılması gerekmektedir. Bir idari organ olarak BTK tarafından verilen idari para cezalarına karşı İYUK Madde 32/1 uyarınca dava konusu olan idari işlemi veya idari sözleşmeyi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi olarak Ankara idare mahkemelerinde iptal davaları açılabilecektir. İYUK madde 7’ye göre dava açma süresi kararın tebliğinden itibaren 60 gündür.